مقدمه؛ از یک بسته کوچک گز تا تصویر بزرگ گردشگری غذایی ایران
گردشگری غذایی دیگر فقط به تجربه یک وعده شام محلی در رستوران محدود نیست. مسافر امروزی، شهر و کشور مقصد را از خلال طعمها، رایحهها و محصولاتی به خاطر میسپارد که میتواند با خود ببرد و با دیگران به اشتراک بگذارد. در این میان، سوغات خوراکی به یکی از مهمترین حاملهای حافظه سفر تبدیل شده است؛ بسته کوچکی از گز اصفهان، سوهان قم، حلواارده اردکان، باقلوای قزوین یا زعفران خراسان که سالها بعد نیز طعم ایران را در ذهن مسافر زنده میکند.
برای بسیاری از مسافران ورودی، «اولین تماس» با سوغات خوراکی در فرودگاه یا لابی هتل شکل میگیرد و «آخرین تصمیم خرید» در بازارچه محلی یا فروشگاه تخصصی. با این حال، فاصله قابلتوجهی بین پتانسیل تنوع محصولات کشاورزی و غذایی ایران و وضعیت فعلی عرضه در فرودگاهها، هتلها و بازارچهها دیده میشود؛ جایی که استاندارد بستهبندی، برچسبگذاری، زنجیره سرد و تنوع محصول اغلب با انتظارات گردشگر جهانی همخوان نیست.
این مقاله، با رویکرد «پشتصحنه تأمین»، به نقش سوغات خوراکی در گردشگری غذایی ایران میپردازد؛ از کارگاه تولید تا قفسه فروشگاه فرودگاهی، از الزامات حمل دستی و زنجیره سرد تا برچسبگذاری چندزبانه و انطباق با استانداردهای بازار مقصد. هدف، صرفاً توصیف جذابیت توریستی نیست؛ بلکه تحلیل این است که چگونه میتوان از سوغات خوراکی، یک ابزار حرفهای برای دیپلماسی غذایی، برندسازی ملی و توسعه سبد صادراتی ساخت.
در ادامه، مسیر مسافر را از لحظه ورود به فرودگاه تا خرید نهایی در بازارچه محلی دنبال میکنیم و نشان میدهیم که هر نقطه تماس (Touchpoint) چه الزامات تأمینی، بستهبندی و استانداردی دارد و چگونه تصمیمات B2B در پسزمینه، تجربه B2C گردشگر را شکل میدهد.
نقش سوغات خوراکی در گردشگری غذایی ایران؛ تثبیت خاطره سفر با طعم و بو
نقش سوغات خوراکی در گردشگری غذایی ایران فراتر از یک یادگاری ساده است. سوغات، لحظهای از سفر را کپسوله میکند و امکان انتقال آن را به کشور و شبکه اجتماعی مسافر فراهم میسازد. طعم زعفران در غذای خانگی، بافت گز لقمهای، شیرینی مسقطی شیرازی یا عطر گل محمدی در دمنوش خانگی، تجربه سفر را از سطح «خاطره بصری» به سطح «خاطره حسی» منتقل میکند.
از منظر تجربه کاربر، چند عامل در تبدیل سوغات خوراکی به حافظه پایدار سفر نقش کلیدی دارند:
- پروفایل حسی محصول: طعم متعادل، بافت قابلپذیرش برای ذائقه غیرایرانی، عطر واضح اما نه تند و آزاردهنده.
- بستهبندی قابلهدیهدادن: ابعاد مناسب، طراحی زیبا و حرفهای، امکان حمل در چمدان یا کابین بدون آسیب، و ظاهر مناسب برای اهدای رسمی.
- لحظه عکسبرداری و اشتراکگذاری: بستهبندی باید «قابلتصویر» باشد؛ یعنی در عکس شبکههای اجتماعی، پیام زیباییشناختی و فرهنگی روشنی منتقل کند.
- سادهسازی تجربه مصرف: توضیح روشن نحوه مصرف، ترجمه مواد تشکیلدهنده، هشدار آلرژنها و پیشنهاد Pairing (مثلاً گز با چای، حلواارده با نان تست).
نمونههای موفق جهانی، مانند سوغات چای و بیسکویت انگلیسی یا ماکارون فرانسوی، نشان میدهند که زمانی سوغات خوراکی به «آیکون ملی» تبدیل میشود که از مرحله تولید و بستهبندی تا نقطه فروش، یک روایت منسجم از کیفیت، هویت محلی و سهولت مصرف شکل گیرد. در ایران نیز ظرفیت بالایی برای تبدیل بسیاری از خوراکیهای فرآوریشده ایرانی به چنین آیکونهایی وجود دارد؛ به شرط آنکه زنجیره تأمین و طراحی سبد سوغات با نگاه حرفهای و صادراتمحور مدیریت شود.
زنجیره تأمین سوغات خوراکی؛ از کارگاه تولید تا قفسه فروشگاه فرودگاهی
برای آنکه سوغات فرودگاهی استاندارد برای مسافران خارجی قابلاعتماد و جذاب باشد، زنجیره تأمین باید از ابتدا با منطق «سفر محصول» طراحی شود؛ سفری که از مزرعه یا کارگاه آغاز شده و در دست مسافر در سالن ترانزیت پایان مییابد. هر گسست در این زنجیره میتواند به تجربه منفی و لطمه به تصویر برند غذایی ایران منجر شود.
گامهای کلیدی در زنجیره تأمین سوغات خوراکی
- انتخاب مواد اولیه و منطقه تولید: همخوانی محصول با اقلیم و هویت محلی (مثلاً پسته رفسنجان برای محصولات پستهای، زعفران خراسان برای محصولات معطر، یا خشکبار آذربایجان برای مخلوطهای سوغات).
- فرآوری و کنترل کیفیت: پایش رطوبت در خشکبار، چربی در شیرینیها، ثبات بافت در طول ماندگاری، و رعایت اصول بهداشت و ایمنی مواد غذایی در خطوط تولید.
- بستهبندی مقاوم و استاندارد: انتخاب مواد بستهبندی با مقاومت مکانیکی کافی، ممانعت مناسب در برابر رطوبت و اکسیژن، و طراحی ساختار بسته برای تحمل جابهجایی فرودگاهی و چمدان.
- انبارش و توزیع: رطوبت و دمای کنترلشده، تفکیک محمولههای صادراتی از توزیع داخلی، و در صورت نیاز، استفاده از زنجیره سرد برای محصولات حساس.
- هماهنگی با الزامات امنیت پرواز: محدودیت حجم مایعات، اقلام ممنوع در کابین، الزامات اسکن ایکسری، و نیز ترجیحات خطوط هوایی برای نوع و ابعاد بستهها.
در عمل، طراحی موفق سبد سوغات فرودگاهی بدون درک عمیق از «مسیر فیزیکی محصول» ممکن نیست. تولیدکنندهای که فقط به قفسه بازار محلی فکر میکند، بهندرت میتواند بستهای ارائه دهد که هم در دست مسافر، هم در کابین هواپیما و هم در قفسه سوپرمارکت کشور مقصد، عملکرد مطلوبی داشته باشد.
استانداردهای کیفیت و برچسبگذاری برای سوغات خوراکی در بازارهای بینالمللی
هرچند بخش بزرگی از سوغات خوراکی توسط مسافران در چمدان شخصی جابهجا میشود و «رویه تجاری رسمی» ندارد، اما انتظارات آنها بهصورت ضمنی با استانداردهای بازارهای اروپایی (EU)، شورای همکاری خلیج فارس (GCC) و حتی مقررات FDA در ایالات متحده مقایسه میشود. اگر بسته سوغات ایرانی از نظر اطلاعات تغذیهای، هشدار آلرژن و تاریخگذاری ضعیف باشد، مسافر ناخودآگاه آن را در دسته محصولات «کماستاندارد» قرار میدهد.
الزامات کلیدی که برندهای سوغات نباید نادیده بگیرند
- شفافیت ترکیبات و آلرژنها: اعلام واضح مغزها (پسته، بادام، فندق، گردو)، گلوتن، لبنیات، سویا و هر نوع افزودنی؛ ایدهآل آن است که ساختار برچسب با منطق الزامات برچسبگذاری اتحادیه اروپا و GCC همخوانی داشته باشد.
- تاریخ تولید و انقضا با فرمت بینالمللی: استفاده از فرمت تاریخ قابلفهم (مثلاً YYYY-MM-DD) در کنار فرمت محلی، و اجتناب از هرگونه ابهام.
- درج اطلاعات تغذیهای پایه: کالری، قند، چربی، نمک و فیبر برای محصولاتی مانند شیرینیها، حلواارده، سوهان و باقلوا؛ حتی اگر قانون داخلی الزام نکرده باشد، این اقدام به افزایش اعتماد کمک میکند.
- برچسب چندزبانه: حداقل فارسی و انگلیسی، و در صورت هدفگیری بازارهای خاص، افزودن عربی، روسی یا زبانهای دیگر؛ ترجمه باید حرفهای و فاقد خطای مفهومی باشد.
انطباق با این اصول، علاوه بر کاهش ریسک برای مسافران حساس به مواد غذایی، یک پیام کلیدی به خریداران B2B و واردکنندگان بالقوه میدهد: این محصول آماده ورود به زنجیره رسمی خردهفروشی در بازارهای بینالمللی است و میتواند از سطح «سوغات شخصی» به سطح «کالای صادراتی ساختارمند» ارتقا یابد.
سوغات خوراکی بهعنوان ابزار دیپلماسی غذایی و برندسازی شهری
وقتی مسافر خارجی از اصفهان، تبریز یا یزد برمیگردد و برای دوستان خود گز، باقلوا یا قطاب هدیه میآورد، در عمل نقش «سفیر غذایی» شهر را بازی میکند. اینجاست که سوغات خوراکی میتواند به ابزار دیپلماسی غذایی تبدیل شود؛ ابزاری که بدون پیام تبلیغاتی مستقیم، روایتی مثبت از ایران، مردم و فرهنگ غذایی آن منتقل میکند.
عناصر کلیدی دیپلماسی غذایی در بسته سوغات
- هویت بصری یکپارچه: استفاده از عناصر گرافیکی الهامگرفته از معماری، نقوش فرش، یا مناظر طبیعی منطقه تولید؛ بدون اغراق و با سادگی مدرن.
- داستانسرایی درباره شهر و اقلیم: یک پاراگراف کوتاه چندزبانه درباره خاستگاه محصول، شیوه تولید سنتی و نقش آن در زندگی روزمره مردم محلی.
- اتصال به تولیدکنندگان محلی: اشاره به کارگاه خانوادگی، انجمن تولیدکنندگان یا تعاونی منطقهای، بهنحوی که حس «خرید منصفانه و مسئولانه» را تقویت کند.
- نقش دولت و بخش خصوصی: شهرداریها، اتاقهای بازرگانی و خوشههای صنعتی میتوانند با تعریف نشانهای کیفیت شهری یا منطقهای، به اعتباربخشی سبد سوغات کمک کنند.
نمونههای موفق، مانند برندسازی سوغات غذایی تبریز و ارومیه در سالهای اخیر، نشان میدهد که زمانی که شهر، محصول و روایت فرهنگی در یک بستهبندی صادراتمحور کنار هم قرار میگیرند، سوغات خوراکی به رسانهای قدرتمند برای تصویرسازی مقصد تبدیل میشود.
نقش کانالهای مختلف فروش در تثبیت تصویر برند غذایی ایران
مسیر مواجهه گردشگر با سوغات خوراکی، از فرودگاه تا بازارچه و از هتل تا فروش آنلاین، مجموعهای از نقاط تماس است که هرکدام منطق انتخاب محصول، سطح قیمت و انتظارات کیفی خاص خود را دارند. تحلیل این Touchpointها به تولیدکنندگان و طراحان سبد سوغات کمک میکند تا ترکیب محصول، بستهبندی و استراتژی قیمتگذاری را متناسب با هر کانال تنظیم کنند.
در عمل، مسافر ممکن است زعفران را در Duty Free فرودگاه، سوهان را در لابی هتل، شیرینی سنتی را در بازارچه، و بسته هدیهای ترکیبی را از فروشگاه آنلاین سفارش دهد. اگر کیفیت و هویت بصری این محصولات یکدست نباشد، پیام برند غذایی ایران در ذهن او پارهپاره و نامنسجم شکل میگیرد. در مقابل، وقتی مسافر در کانالهای مختلف با استاندارد مشابه در کیفیت، بستهبندی و اطلاعات روبهرو میشود، اعتماد او به «ساخت ایران» تقویت میگردد.
جدول تحلیلی کانالهای فروش سوغات خوراکی در مسیر گردشگر
تحلیل کانالهای فروش سوغات خوراکی، در واقع تحلیل «نقاط تماس با گردشگر» است؛ نقاطی که در آنها تصمیم خرید شکل میگیرد یا تقویت میشود. هر کانال، محدودیتهای بستهبندی، سقف قیمتی و فرصتهای متفاوتی برای معرفی برند و شهر ارائه میکند. اگر این تفاوتها در طراحی سبد سوغات نادیده گرفته شود، هم حاشیه سود از دست میرود و هم تجربه مسافر ناقص میماند.
جدول زیر، نگاهی خلاصه به ویژگیهای کلیدی پنج کانال اصلی فروش سوغات خوراکی در مسیر سفر به ایران ارائه میدهد:
| کانال فروش | نوع سوغات مناسب | محدودیتهای بستهبندی | انتظارات قیمت | فرصت معرفی برند |
|---|---|---|---|---|
| فرودگاه (خروجی/ترانزیت) | بستههای هدیهای پریمیوم، زعفران، گز، سوهان، باقلوا، ترکیب خشکبار و مغزها | ابعاد مناسب حمل دستی، ممانعت از نشت چربی و خردهشدن، شفافیت در برچسب برای عبور از کنترل امنیتی | بالا؛ مسافر آماده پرداخت بیشتر برای بستهبندی شیک و خرید در لحظه آخر است | خیلی بالا؛ ویترین ملی برای برند غذایی ایران، مخاطب چندملیتی و امکان دیدهشدن در شبکههای اجتماعی |
| بازارچه محلی | محصولات اصیلتر و متنوعتر؛ شیرینی تازه، خشکبار فله بستهبندیشده، ادویه و دمنوش محلی | نیاز به محافظت در برابر گرما و گردوغبار، احتمال تماس بیشتر با مسافر و جابهجایی متعدد تا هتل | متوسط؛ مسافر انتظار قیمت منصفانه و چانهزنی محدود دارد | متوسط؛ فرصت روایت محلی و تجربیات تعاملی (چشیدن، توضیح شفاهی) |
| هتل / لابی | بستههای کوچک و قابلمصرف سریع، مینیهدایا، نمونههای Premium منتخب از برندهای معتبر | فضای محدود، نیاز به بستهبندی تمیز و مرتب، هماهنگی با دکور لابی | نسبتاً بالا؛ خرید همراه با حس راحتی و اعتماد به انتخاب هتل | بالا؛ ارتباط برند محصول با برند هتل، مناسب برای معرفی برندهای منتخب و Private Label |
| فروشگاه زنجیرهای شهری | محصولات استاندارد و متنوع با تمرکز بر قیمت رقابتی؛ مناسب خرید حجیمتر | استاندارد قفسهفروشی، بارکدخوانی، چیدمان طبق دستهبندی مدرن | متوسط تا پایین؛ مقایسه قیمتی با محصولات داخلی دیگر | متوسط؛ مناسب برای تثبیت حضور برند و نشاندادن «حجم بازار داخلی» به چشم مسافر حرفهای |
| فروشگاه آنلاین | بستههای ترکیبی، اشتراک ماهانه سوغات، ارسال مستقیم به کشور مقصد (در صورت امکان) | نیاز به بستهبندی مناسب حمل بینالمللی، محافظت در برابر ضربه، گمشدن یا تأخیر | متغیر؛ بسته به هزینه ارسال و مدل فروش (خردهفروشی یا B2B) | بالا؛ امکان داستانگویی عمیق، استفاده از محتوای چندرسانهای و حفظ ارتباط با مسافر پس از سفر |
چکلیست برای ورود یک محصول به سبد سوغات گردشگری
برای برندی که میخواهد محصول خود را از سطح فروش داخلی به سطح «سوغات گردشگری» و در گام بعد به «کالای صادراتی ساختارمند» ارتقا دهد، توجه به چند سؤال کلیدی ضروری است. این چکلیست میتواند مبنایی برای گفتوگوی بین تولیدکننده، طراح بستهبندی، خریدار B2B و اپراتور گردشگری باشد.
- آیا بستهبندی برای حمل در کابین هواپیما مناسب است؟ وزن، اندازه و استحکام آن با محدودیتهای خطوط هوایی و حمل دستی همخوانی دارد؟
- آیا برچسبگذاری چندزبانه و شفاف است؟ ترکیبات، آلرژنها، تاریخها و دستور مصرف بهروشنی برای مسافر غیرایرانی قابلفهم است؟
- آیا طعم، بافت و شکل محصول برای مصرفکننده غیرایرانی قابلپذیرش است؟ آیا آزمون حسی با گروههای هدف مختلف انجام شده است؟
- آیا زنجیره تأمین، تأمین پایدار در فصلهای اوج سفر (نوروز، تابستان، مناسبتهای مذهبی) را تحمل میکند؟ ظرفیت تولید، انبارش و توزیع پاسخگوی جهش تقاضا هست؟
- آیا محصول با استانداردهای بازار مقصد (در صورت خروج از کشور) همخوانی دارد؟ از جمله الزامات برچسبگذاری، حد مجاز افزودنیها، و نیاز به گواهیهایی مانند گواهی مبدأ و اصالت.
- آیا طراحی بسته با استراتژی قیمتگذاری همسو است؟ مسافر حاضر نیست برای بستهای که ظاهر ساده و اطلاعات ناقص دارد، قیمت Premium فرودگاهی بپردازد.
- آیا امکان ردیابی و ارائه اطلاعات تکمیلی (مثلاً از طریق QR Code) درباره داستان محصول، منطقه تولید و سازوکار کنترل کیفیت وجود دارد؟
پاسخ صادقانه به این سؤالها، اغلب نشان میدهد که ورود به سبد سوغات گردشگری، فقط یک تغییر در طرح جعبه نیست؛ بلکه نیازمند بازنگری در فرآیند تولید، مستندسازی استانداردها، و گاهی بازطراحی فرمولاسیون و اندازه واحد محصول است.
وقتی سوغات خوراکی به زبان مشترک سفر تبدیل میشود
در نهایت، سوغات خوراکی زمانی به زبان مشترک سفر تبدیل میشود که سه لایه تجربه گردشگر، کیفیت محصول و ساختار زنجیره تأمین بر یکدیگر منطبق شوند. مسافری که در فرودگاه امام خمینی یک بسته زعفران استاندارد، در بازار شیراز مسقطی با برچسبگذاری شفاف، و در لابی هتل اصفهان گز لقمهای با طراحی مدرن میبیند، به تدریج تصویری از «غذای ایرانیِ باکیفیت و قابلاعتماد» در ذهن خود میسازد.
برای شهرداریها، اتاقهای بازرگانی و نهادهای محلی، این به معنای ضرورت برنامهریزی برای «سبد سوغات شهری» است؛ سبدی که در آن، چند محصول منتخب با استاندارد مشترک در کیفیت، بستهبندی و هویت بصری تعریف شود. برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان، فرصت آن است که در همکاری با پلتفرمهای B2B، محصول خود را از سطح فروش پراکنده به سطح حضور پایدار در فرودگاهها، هتلها و شبکههای خردهفروشی ارتقا دهند.
هماهنگی میان تولید، بستهبندی، شبکه توزیع و استانداردها، پیششرط موفقیت است. بدون این هماهنگی، حتی بهترین طعمها نیز در قفسههای نامناسب، بدون برچسب شفاف و در زنجیره تأمین ناپایدار گم میشوند. در مقابل، وقتی این اجزا همراستا شوند، هر بسته سوغات خوراکی میتواند به «کارت ویزیت» معتبری برای برند غذایی ایران و مقدمهای برای توسعه همکاریهای B2B در بازارهای جهانی تبدیل شود.
اوان تجارت؛ شریک B2B برای طراحی و تأمین سبد سوغات خوراکی استاندارد
برای تبدیل سوغات خوراکی به ابزاری حرفهای در گردشگری غذایی و توسعه صادرات، نیاز به شریکی وجود دارد که هم زبان تولیدکنندگان محلی را بفهمد و هم منطق بازارهای بینالمللی را. اوان تجارت بهعنوان یک پلتفرم B2B تخصصی در حوزه صادرات محصولات کشاورزی، غذایی و فرآوریشده ایرانی، این نقش را بر عهده گرفته است.
این پلتفرم با تکیه بر شبکهای انتخابشده از تأمینکنندگان و واحدهای فرآوری، میتواند سبدهای سوغات خوراکی استاندارد، قابلردیابی و منطبق با الزامات کیفی و بستهبندی بازارهای مختلف را طراحی و تأمین کند. اتصال تولیدکنندگان محلی به اپراتورهای گردشگری، خریداران عمده و شبکههای خردهفروشی، و نیز مشاوره در زمینه طراحی بستهبندی صادراتمحور، از جمله خدمات کلیدی اوان تجارت است.
برای برندهایی که بهدنبال حضور حرفهایتر در گردشگری غذایی ایران و ورود به بازارها و صادرات بینالمللی هستند، همکاری ساختارمند با اوان تجارت میتواند مسیر حرکت از «سوغات محلی محبوب» به «برند غذایی بینالمللی» را کوتاهتر و کمریسکتر کند.
پرسشهای متداول درباره نقش سوغات خوراکی در گردشگری غذایی ایران
چرا سوغات خوراکی در مقایسه با سایر انواع سوغات برای گردشگری غذایی اهمیت بیشتری دارد؟
سوغات خوراکی، برخلاف سوغات صرفاً تزئینی، مستقیماً با حواس پنجگانه درگیر میشود و امکان «تجربه مجدد سفر» را در زمان و مکان دیگر فراهم میکند. مسافر میتواند طعم یک شهر را با خانواده و دوستانش به اشتراک بگذارد و این تجربه، یادآوری عاطفی قویتری نسبت به یک شیء صرفاً بصری ایجاد میکند. از منظر مقصد، این نوع سوغات کانالی برای معرفی تنوع مواد اولیه، مهارتهای فرآوری و فرهنگ غذایی است و میتواند مقدمهای برای توسعه صادرات رسمی همان محصولات شود.
مهمترین چالشها در تأمین سوغات فرودگاهی استاندارد برای مسافران خارجی چیست؟
اصلیترین چالشها شامل طراحی بستهبندی مقاوم و درعینحال جذاب، انطباق با محدودیتهای امنیت پرواز، تضمین ثبات کیفیت در حجمهای بالا و مدیریت زنجیره تأمین در فصلهای اوج سفر است. علاوه بر این، هماهنگکردن انتظارات قیمتی بالا در فرودگاه با هزینه تمامشده و حفظ کیفیت، نیازمند برنامهریزی دقیق و شفافسازی نقشها بین تولیدکننده، شرکتهای لجستیک و اپراتور فروشگاههای فرودگاهی است.
چگونه میتوان طعم محصولات سنتی ایرانی را برای مصرفکننده غیرایرانی قابلپذیرشتر کرد؟
نقطه شروع، انجام آزمونهای حسی با گروههای هدف از کشورهای مختلف است. بر اساس نتایج، میتوان شدت شیرینی، چربی، ادویه یا عطر را تا حدی تعدیل کرد، بدون آنکه هویت محصول مخدوش شود. همچنین، ارائه بستههای کوچکتر «نمونه چشیدنی»، توضیح چندزبانه درباره طعم موردانتظار، و پیشنهاد Pairing (مثلاً خوردن سوهان با چای تلخ) به مصرفکننده کمک میکند تا با آمادگی ذهنی بهتر محصول را امتحان کند.
نقش زنجیره سرد در سوغات خوراکی چیست و برای کدام محصولات ضروریتر است؟
برای بسیاری از سوغات خشک مانند خشکبار، شیرینیهای کم رطوبت یا ادویه، زنجیره سرد الزامی نیست، اما دمای کنترلشده کیفیت را بهطور قابلتوجهی حفظ میکند. در مقابل، برای محصولات حاوی لبنیات، شکلاتهای حساس به گرما، و برخی دسرهای تازه، استفاده از زنجیره سرد یا حداقل انبارش خنک و پایدار، حیاتی است. چالش اصلی، طراحی مسیر توزیع و بستهبندی بهگونهای است که در نقطه فروش فرودگاهی یا هتل، محصول در شرایط مناسب به دست مسافر برسد، حتی اگر در ادامه سفر، در معرض شرایط متغیر قرار گیرد.
برندهای کوچک محلی چگونه میتوانند وارد شبکه سوغات گردشگری شوند؟
برندهای کوچک محلی معمولاً از نظر داستانسرایی و اصالت محصول، مزیت دارند، اما در حوزه استانداردها، بستهبندی و ظرفیت تأمین با محدودیت مواجهاند. راهحل، همکاری با پلتفرمهای تخصصی B2B و خوشههای منطقهای است که میتوانند به آنها در ارتقای فرآیند تولید، مستندسازی کیفیت، طراحی بستهبندی صادراتمحور و اتصال به خریداران عمده کمک کنند. ورود مرحلهای، از بازارچههای محلی و هتلها تا فرودگاهها و فروشگاههای زنجیرهای، مسیر واقعبینانهتری برای این برندهاست.
